De leefbaarheidsgroepen van Hernen-Leur en Niftrik meten de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A50

Hermans Stevens, docent Biochemie/ Biotechnologie

Meten is weten

De leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur dringt al diverse jaren aan op het meten van de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A-50. Het gaat onder andere om koolstofoxiden, stikstofoxides, ammoniak, zwaveloxides, fijnstof en methaan. Een deel van deze stoffen is schadelijk voor de gezondheid van mens en dier, anderen veroorzaken verzuring van de natuur of dragen bij aan de opwarming van de aarde. De stoffen ontstaan doordat brandstof door automotoren niet volledig wordt verbrand. Daardoor komen de genoemde bijproducten vrij.

Welke schadelijke stoffen in het uitlaatgas zijn geschikt om te meten?

Uit publicaties blijkt dat het meten van de uitstoot van stikstofoxides een betrouwbaar ijkpunt is voor de uitstoot van schadelijke stoffen via de uitlaatgassen door het verkeer.

Waarom wil de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur zelf meten?
In de provincie Gelderland zijn slechts een drietal meetstations die de uitstoot werkelijk meten. De overige data worden verkregen uit rekenmodellen, die gebaseerd zijn op het aantal voertuigen dat op de A50 rijdt. De gemeente Wijchen moet elk jaar opgeven hoeveel voertuigen per dag passeren en dit getal bepaalt de emissiewaarde voor stikstofoxides en fijnstof. Omdat er bijna uitsluitend met rekenmodellen gewerkt wordt, zijn de leefbaarheidsgroepen van Hernen, Leur en Niftrik zelf de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) gaan meten. De eerste NO2 metingen zijn in de maanden maart, april en mei uitgevoerd. Geïnteresseerden kunnen deze bij de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur opvragen of inzien en de gegevens zullen op een later tijdstip gepubliceerd worden.

Waarom is de meting van fijnstof minder geschikt om de emissie van schadelijke stoffen door het verkeer in kaart te brengen?
Fijnstof is aanwezig op veel plekken in heel Nederland, niet alleen het verkeer brengt fijnstof voort, ook de industrie, de veehouderij en het stoken van de open haarden zijn veroorzakers. Daardoor is het moeilijk om de bijdrage van het verkeer precies te bepalen. 

Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur.

Voor wie op zoek is naar meer specifieke informatie over de metingen, lees het stuk hieronder, ook geschreven door Herman Stevens, docent Biochemie/Biotechnologie.

Leefbaarheidsgroepen Hern-Leur en Niftik meten de emissie van stikstofoxiden, want meten is weten!

De leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur dringt al diverse jaren aan op het meten van de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A-50. De uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer bestaat uit:
– koolstofoxides (CO_x = CO en CO_2),
–  stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂),
– ammoniak (NH₃),
– distikstofoxide (N₂O)
– fijn stof,
– zwaveloxides (SO₂)
– methaan (CH₄) 
– Niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS)  

Koolstofoxides (CO; schadelijk voor de gezondheid van mens en dier) en koolstofdioxide (CO₂; draagt bij aan de opwarming van de aarde). 
Stikstofoxides (NO en NO₂; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier). 
Ammoniak (NH₃; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Distikstofoxide (N₂O = lachgas; schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Fijn stof schadelijk voor de gezondheid van mens.
Zwaveloxides (SO₂; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Methaan: dit is een gas dat sterk bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS) zijn koolstof houdende verbindingen die vrijkomen tijdens de verbranding van fossiele brandstoffen. 
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer

Waarom ontstaan de bovenstaande producten?
Voor de verbranding van LPG, benzine en / of diesel wordt zuurstof gebruikt. Zuurstof wordt geleverd door de lucht uit de atmosfeer; deze bestaat globaal voor 78 % uit stikstof (N₂) gas en 21 % uit zuurstof (O₂). Nog even misverstand uit de weg ruimen; stikstof uit de atmosfeer is een inert gas dat onder normale condities (temperatuur tussen -20 tot 40^O Celsius en normale luchtdruk) met geen andere chemische stoffen reageert. Onder stikstof depositie en emissie wordt dan ook niet stikstofgas (N₂) bedoeld, maar  ammoniak (NH₃), distikstofoxide (N₂O) en stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂).
Bron:  https://www.lenntech.nl/lucht-samenstelling.htm
Bij volledige verbranding van LPG (een mengsel van propaan (C₃H₈) en butaan (C₄H₁₀) gas), benzine en diesel ontstaat koolstofdioxide (CO₂) en waterdamp, dat condenseert tot water; zie onderstaande reacties:
reactie met methaan gas: C₃H₈ + 5O_{2 uit de lucht} + vonk→ 3CO₂ (g) + 4H₂O (g) + energie,
reactie met butaan gas: 2C₄H₁₀ + 13O_{2 uit de lucht} + vonk→ 8CO₂ (g) + 10H₂O (g) + energie.
reactie met benzine: 2C₈H₁₈ + 25O_{2 uit de lucht} + vonk→  16CO₂(g)+ 18 H₂O (g)
reactie met diesel: 2C₁₄H₃₀ + 43O_{2 uit de lucht} + vonk→  28CO₂(g)+ 30 H₂O (g)
Echter bij de verbranding van LPG, benzine en diesel is de reactie meestal onvolledig en treden ook nevenreacties op. Door de hoge verbrandingstemperatuur reageert ook zuurstof uit de lucht met stikstof uit de lucht en worden distikstofoxide (N₂O = lachgas), en stikstofoxides (NO_y) gevormd. 
Omdat diesel altijd verontreinigd is met kleine hoeveelheden zwavel komt bij de verbranding van diesel zwaveloxide (SO₂) vrij.
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer
De uitlaatgassen, die door het verkeer worden uitgestoten, bevatten naast genoemde componenten een hoge concentratie stikstof en zuurstof uit de lucht dat niet gereageerd heeft. 
Bron: https://www.dieselnet.com/tech/emi_intro.php

Welke schadelijke stoffen in het uitlaatgas zijn geschikt om te meten?
Uit de emissiegetallen springen er drie getallen uit, namelijk koolstofdioxide (CO₂), stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂) en niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS); een andere optie is het meten van fijnstof  (= Particulate Matter) met een deeltjes grootte van respectievelijk 10, 2,5 en 1 µm.  
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer
Uit publicaties blijkt dat de uitstoot / emissie van stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂) een betrouwbaar meetpunt is voor de uitstoot van schadelijke stoffen via de uitlaatgassen door het verkeer.

Waarom wil de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur de uitstoot van schadelijke stoffen zelf meten?
In de provincie Gelderland zijn slechts een drietal meetstations die de uitstoot werkelijk meten. De overige data worden verkregen uit rekenmodellen, die gebaseerd zijn op het aantal voertuigen dat op de A50 rijdt. De gemeente Wijchen moet elk jaar opgeven hoeveel voertuigen per dag passeren en dit getal bepaald de emissiewaarde voor NOx en fijnstof.
Omdat er bijna uitsluitend met rekenmodellen gewerkt wordt, willen de leefbaarheidsgroepen van Hernen, Leur en Niftrik zelf de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) gaan meten. De methode die gebruikt gaat worden, is een stikstofdioxide meting met behulp van Palmes buisjes; zie  https://www.samenmetenaanluchtkwaliteit.nl/palmes-diffusiebuisjes-passief-meten-aan-luchtkwaliteit
Er bestaan een aantal websites, die de metingen met betrekking tot fijnstof, roet en stikstofdioxide weergeven; zie onderstaande hyperlinks.
Bron: https://www.rivm.nl/monitoring-nsl 
Bron: https://www.nsl-monitoring.nl/viewer/
Bron: https://www.luchtmeetnet.nl/stations/gelderland/alle-gemeentes/PM25

De hyperlink ( https://samenmeten.rivm.nl/dataportaal/ ) geeft een aantal locaties weer van meetstations die gebruik maken van Palmes buisjes voor de meting van stikstofdioxide.

Waarom is de meting van fijnstof minder geschikt om de emissie van schadelijke stoffen door het verkeer in kaart te brengen?
Door de hoge achtergrond van fijnstof in heel Nederland is de bijdrage van het verkeer moeilijk te bepalen. Het meten van fijnstof berust op het meten van deeltjes van een bepaalde grootte (PM _{10 µm, 2,5 µm en 1 µm}). De meetwaardes zeggen dus uitsluitend iets over de deeltjesgrootte. Hoe kleiner de deeltjes hoe dieper deze in de longen van mens en dier kunnen binnendringen en des te groter de schadelijke gevolgen zijn.
Bron:  https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/fijnstof#targetText=Schadelijke%20effecten&targetText=Ze%20brengen%20in%20de%20longen,die%20al%20vernauwde%20vaten%20hebben

Bron: https://www.rivm.nl/fijn-stof/ultrafijn-stof
Bron: https://www.atlasleefomgeving.nl/meer-weten/lucht/fijnstof
Bron: https://groene-rekenkamer.nl/fijnstof/

Wil je er meer van weten: https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/Dossier%20fijn%20stof.pdf

Maar dit is slechts een deel van de fijnstof problematiek. Fijnstof opgewekt door een kippenfarm is totaal verschillend met betrekking tot de samenstelling van fijnstof veroorzaakt door een bepaald type industrie of het verkeer. Fijnstof van het verkeer bevat aërosolen (aërosolen zijn zeer kleine waterdeeltjes met een grootte van 0,2 tot 200 µm) met hierin opgelost onder andere  stikstofoxides en zwaveloxides, roetdeeltjes (onverbrande resten uit fossiele brandstoffen), stofdeeltjes (in de vorm van methaan en Niet Methaan houdende Vluchtige kOolwaterStoffen (NMVOS) van uitlaatgassen en fijnstof die ontstaat bij slijtage van autobanden en remsystemen (met name remvoeringen).
Het zal duidelijk zijn dat de samenstelling van fijnstof een enorme diversiteit kent en dat daardoor ook de gezondheidsrisico’s verschillen. Echter om de chemische samenstelling van fijnstof te bepalen heb je dure meetapparatuur nodig en zelfs voor de meest geavanceerde meettechnieken blijkt het zeer complex om de samenstelling van fijnstof te bepalen.
Om deze reden is het meten van fijnstof gebaseerd op deeltjesgrootte geen goede indicator voor het wegverkeer.

Hermans Stevens, docent Biochemie/ Biotechnologie

Meten is weten

De leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur dringt al diverse jaren aan op het meten van de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A-50. Het gaat onder andere om koolstofoxiden, stikstofoxides, ammoniak, zwaveloxides, fijnstof en methaan. Een deel van deze stoffen is schadelijk voor de gezondheid van mens en dier, anderen veroorzaken verzuring van de natuur of dragen bij aan de opwarming van de aarde. De stoffen ontstaan doordat brandstof door automotoren niet volledig wordt verbrand. Daardoor komen de genoemde bijproducten vrij.

Welke schadelijke stoffen in het uitlaatgas zijn geschikt om te meten?

Uit publicaties blijkt dat het meten van de uitstoot van stikstofoxides een betrouwbaar ijkpunt is voor de uitstoot van schadelijke stoffen via de uitlaatgassen door het verkeer.

Waarom wil de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur zelf meten?
In de provincie Gelderland zijn slechts een drietal meetstations die de uitstoot werkelijk meten. De overige data worden verkregen uit rekenmodellen, die gebaseerd zijn op het aantal voertuigen dat op de A50 rijdt. De gemeente Wijchen moet elk jaar opgeven hoeveel voertuigen per dag passeren en dit getal bepaalt de emissiewaarde voor stikstofoxides en fijnstof. Omdat er bijna uitsluitend met rekenmodellen gewerkt wordt, zijn de leefbaarheidsgroepen van Hernen, Leur en Niftrik zelf de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) gaan meten. De eerste NO2 metingen zijn in de maanden maart, april en mei uitgevoerd. Geïnteresseerden kunnen deze bij de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur opvragen of inzien en de gegevens zullen op een later tijdstip gepubliceerd worden.

Waarom is de meting van fijnstof minder geschikt om de emissie van schadelijke stoffen door het verkeer in kaart te brengen?
Fijnstof is aanwezig op veel plekken in heel Nederland, niet alleen het verkeer brengt fijnstof voort, ook de industrie, de veehouderij en het stoken van de open haarden zijn veroorzakers. Daardoor is het moeilijk om de bijdrage van het verkeer precies te bepalen. 

Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur.

Voor wie op zoek is naar meer specifieke informatie over de metingen, lees het stuk hieronder, ook geschreven door Herman Stevens, docent Biochemie/Biotechnologie.

Eindelijk is het zover, de gemeente Wijchen heeft toestemming gegeven om de emissie van stikstofoxiden te meten, want meten is weten!

De leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur dringt al diverse jaren aan op het meten van de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A-50. De uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer bestaat uit:
– koolstofoxides (CO_x = CO en CO_2),
–  stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂),
– ammoniak (NH₃),
– distikstofoxide (N₂O)
– fijn stof,
– zwaveloxides (SO₂)
– methaan (CH₄) 
– Niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS)  

Koolstofoxides (CO; schadelijk voor de gezondheid van mens en dier) en koolstofdioxide (CO₂; draagt bij aan de opwarming van de aarde). 
Stikstofoxides (NO en NO₂; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier). 
Ammoniak (NH₃; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Distikstofoxide (N₂O = lachgas; schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Fijn stof schadelijk voor de gezondheid van mens.
Zwaveloxides (SO₂; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Methaan: dit is een gas dat sterk bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS) zijn koolstof houdende verbindingen die vrijkomen tijdens de verbranding van fossiele brandstoffen. 
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer

Waarom ontstaan de bovenstaande producten?
Voor de verbranding van LPG, benzine en / of diesel wordt zuurstof gebruikt. Zuurstof wordt geleverd door de lucht uit de atmosfeer; deze bestaat globaal voor 78 % uit stikstof (N₂) gas en 21 % uit zuurstof (O₂). Nog even misverstand uit de weg ruimen; stikstof uit de atmosfeer is een inert gas dat onder normale condities (temperatuur tussen -20 tot 40^O Celsius en normale luchtdruk) met geen andere chemische stoffen reageert. Onder stikstof depositie en emissie wordt dan ook niet stikstofgas (N₂) bedoeld, maar  ammoniak (NH₃), distikstofoxide (N₂O) en stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂).
Bron:  https://www.lenntech.nl/lucht-samenstelling.htm
Bij volledige verbranding van LPG (een mengsel van propaan (C₃H₈) en butaan (C₄H₁₀) gas), benzine en diesel ontstaat koolstofdioxide (CO₂) en waterdamp, dat condenseert tot water; zie onderstaande reacties:
reactie met methaan gas: C₃H₈ + 5O_{2 uit de lucht} + vonk→ 3CO₂ (g) + 4H₂O (g) + energie,
reactie met butaan gas: 2C₄H₁₀ + 13O_{2 uit de lucht} + vonk→ 8CO₂ (g) + 10H₂O (g) + energie.
reactie met benzine: 2C₈H₁₈ + 25O_{2 uit de lucht} + vonk→  16CO₂(g)+ 18 H₂O (g)
reactie met diesel: 2C₁₄H₃₀ + 43O_{2 uit de lucht} + vonk→  28CO₂(g)+ 30 H₂O (g)
Echter bij de verbranding van LPG, benzine en diesel is de reactie meestal onvolledig en treden ook nevenreacties op. Door de hoge verbrandingstemperatuur reageert ook zuurstof uit de lucht met stikstof uit de lucht en worden distikstofoxide (N₂O = lachgas), en stikstofoxides (NO_y) gevormd. 
Omdat diesel altijd verontreinigd is met kleine hoeveelheden zwavel komt bij de verbranding van diesel zwaveloxide (SO₂) vrij.
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer
De uitlaatgassen, die door het verkeer worden uitgestoten, bevatten naast genoemde componenten een hoge concentratie stikstof en zuurstof uit de lucht dat niet gereageerd heeft. 
Bron: https://www.dieselnet.com/tech/emi_intro.php

Welke schadelijke stoffen in het uitlaatgas zijn geschikt om te meten?
Uit de emissiegetallen springen er drie getallen uit, namelijk koolstofdioxide (CO₂), stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂) en niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS); een andere optie is het meten van fijnstof  (= Particulate Matter) met een deeltjes grootte van respectievelijk 10, 2,5 en 1 µm.  
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer
Uit publicaties blijkt dat de uitstoot / emissie van stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂) een betrouwbaar meetpunt is voor de uitstoot van schadelijke stoffen via de uitlaatgassen door het verkeer.

Waarom wil de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur de uitstoot van schadelijke stoffen zelf meten?
In de provincie Gelderland zijn slechts een drietal meetstations die de uitstoot werkelijk meten. De overige data worden verkregen uit rekenmodellen, die gebaseerd zijn op het aantal voertuigen dat op de A50 rijdt. De gemeente Wijchen moet elk jaar opgeven hoeveel voertuigen per dag passeren en dit getal bepaald de emissiewaarde voor NOx en fijnstof.
Omdat er bijna uitsluitend met rekenmodellen gewerkt wordt, willen de leefbaarheidsgroepen van Hernen, Leur en Niftrik zelf de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) gaan meten. De methode die gebruikt gaat worden, is een stikstofdioxide meting met behulp van Palmes buisjes; zie  https://www.samenmetenaanluchtkwaliteit.nl/palmes-diffusiebuisjes-passief-meten-aan-luchtkwaliteit
Er bestaan een aantal websites, die de metingen met betrekking tot fijnstof, roet en stikstofdioxide weergeven; zie onderstaande hyperlinks.
Bron: https://www.rivm.nl/monitoring-nsl 
Bron: https://www.nsl-monitoring.nl/viewer/
Bron: https://www.luchtmeetnet.nl/stations/gelderland/alle-gemeentes/PM25

De hyperlink ( https://samenmeten.rivm.nl/dataportaal/ ) geeft een aantal locaties weer van meetstations die gebruik maken van Palmes buisjes voor de meting van stikstofdioxide.

Waarom is de meting van fijnstof minder geschikt om de emissie van schadelijke stoffen door het verkeer in kaart te brengen?
Door de hoge achtergrond van fijnstof in heel Nederland is de bijdrage van het verkeer moeilijk te bepalen. Het meten van fijnstof berust op het meten van deeltjes van een bepaalde grootte (PM _{10 µm, 2,5 µm en 1 µm}). De meetwaardes zeggen dus uitsluitend iets over de deeltjesgrootte. Hoe kleiner de deeltjes hoe dieper deze in de longen van mens en dier kunnen binnendringen en des te groter de schadelijke gevolgen zijn.
Bron:  https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/fijnstof#targetText=Schadelijke%20effecten&targetText=Ze%20brengen%20in%20de%20longen,die%20al%20vernauwde%20vaten%20hebben

Bron: https://www.rivm.nl/fijn-stof/ultrafijn-stof
Bron: https://www.atlasleefomgeving.nl/meer-weten/lucht/fijnstof
Bron: https://groene-rekenkamer.nl/fijnstof/

Wil je er meer van weten: https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/Dossier%20fijn%20stof.pdf

Maar dit is slechts een deel van de fijnstof problematiek. Fijnstof opgewekt door een kippenfarm is totaal verschillend met betrekking tot de samenstelling van fijnstof veroorzaakt door een bepaald type industrie of het verkeer. Fijnstof van het verkeer bevat aërosolen (aërosolen zijn zeer kleine waterdeeltjes met een grootte van 0,2 tot 200 µm) met hierin opgelost onder andere  stikstofoxides en zwaveloxides, roetdeeltjes (onverbrande resten uit fossiele brandstoffen), stofdeeltjes (in de vorm van methaan en Niet Methaan houdende Vluchtige kOolwaterStoffen (NMVOS) van uitlaatgassen en fijnstof die ontstaat bij slijtage van autobanden en remsystemen (met name remvoeringen).
Het zal duidelijk zijn dat de samenstelling van fijnstof een enorme diversiteit kent en dat daardoor ook de gezondheidsrisico’s verschillen. Echter om de chemische samenstelling van fijnstof te bepalen heb je dure meetapparatuur nodig en zelfs voor de meest geavanceerde meettechnieken blijkt het zeer complex om de samenstelling van fijnstof te bepalen.
Om deze reden is het meten van fijnstof gebaseerd op deeltjesgrootte geen goede indicator voor het wegverkeer.

Hermans Stevens, docent Biochemie/ Biotechnologie

Meten is weten

De leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur dringt al diverse jaren aan op het meten van de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A-50. Het gaat onder andere om koolstofoxiden, stikstofoxides, ammoniak, zwaveloxides, fijnstof en methaan. Een deel van deze stoffen is schadelijk voor de gezondheid van mens en dier, anderen veroorzaken verzuring van de natuur of dragen bij aan de opwarming van de aarde. De stoffen ontstaan doordat brandstof door automotoren niet volledig wordt verbrand. Daardoor komen de genoemde bijproducten vrij.

Welke schadelijke stoffen in het uitlaatgas zijn geschikt om te meten?

Uit publicaties blijkt dat het meten van de uitstoot van stikstofoxides een betrouwbaar ijkpunt is voor de uitstoot van schadelijke stoffen via de uitlaatgassen door het verkeer.

Waarom wil de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur zelf meten?
In de provincie Gelderland zijn slechts een drietal meetstations die de uitstoot werkelijk meten. De overige data worden verkregen uit rekenmodellen, die gebaseerd zijn op het aantal voertuigen dat op de A50 rijdt. De gemeente Wijchen moet elk jaar opgeven hoeveel voertuigen per dag passeren en dit getal bepaalt de emissiewaarde voor stikstofoxides en fijnstof. Omdat er bijna uitsluitend met rekenmodellen gewerkt wordt, zijn de leefbaarheidsgroepen van Hernen, Leur en Niftrik zelf de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) gaan meten. De eerste NO2 metingen zijn in de maanden maart, april en mei uitgevoerd. Geïnteresseerden kunnen deze bij de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur opvragen of inzien en de gegevens zullen op een later tijdstip gepubliceerd worden.

Waarom is de meting van fijnstof minder geschikt om de emissie van schadelijke stoffen door het verkeer in kaart te brengen?
Fijnstof is aanwezig op veel plekken in heel Nederland, niet alleen het verkeer brengt fijnstof voort, ook de industrie, de veehouderij en het stoken van de open haarden zijn veroorzakers. Daardoor is het moeilijk om de bijdrage van het verkeer precies te bepalen. 

Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur.

Voor wie op zoek is naar meer specifieke informatie over de metingen, lees het stuk hieronder, ook geschreven door Herman Stevens, docent Biochemie/Biotechnologie.

Eindelijk is het zover, de gemeente Wijchen heeft toestemming gegeven om de emissie van stikstofoxiden te meten, want meten is weten!

De leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur dringt al diverse jaren aan op het meten van de uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer van de A-50. De uitstoot van schadelijke stoffen door het verkeer bestaat uit:
– koolstofoxides (CO_x = CO en CO_2),
–  stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂),
– ammoniak (NH₃),
– distikstofoxide (N₂O)
– fijn stof,
– zwaveloxides (SO₂)
– methaan (CH₄) 
– Niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS)  

Koolstofoxides (CO; schadelijk voor de gezondheid van mens en dier) en koolstofdioxide (CO₂; draagt bij aan de opwarming van de aarde). 
Stikstofoxides (NO en NO₂; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier). 
Ammoniak (NH₃; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Distikstofoxide (N₂O = lachgas; schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Fijn stof schadelijk voor de gezondheid van mens.
Zwaveloxides (SO₂; verantwoordelijk voor de verzuring van de grond en schadelijk voor de gezondheid van mens en dier).
Methaan: dit is een gas dat sterk bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS) zijn koolstof houdende verbindingen die vrijkomen tijdens de verbranding van fossiele brandstoffen. 
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer

Waarom ontstaan de bovenstaande producten?
Voor de verbranding van LPG, benzine en / of diesel wordt zuurstof gebruikt. Zuurstof wordt geleverd door de lucht uit de atmosfeer; deze bestaat globaal voor 78 % uit stikstof (N₂) gas en 21 % uit zuurstof (O₂). Nog even misverstand uit de weg ruimen; stikstof uit de atmosfeer is een inert gas dat onder normale condities (temperatuur tussen -20 tot 40^O Celsius en normale luchtdruk) met geen andere chemische stoffen reageert. Onder stikstof depositie en emissie wordt dan ook niet stikstofgas (N₂) bedoeld, maar  ammoniak (NH₃), distikstofoxide (N₂O) en stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂).
Bron:  https://www.lenntech.nl/lucht-samenstelling.htm
Bij volledige verbranding van LPG (een mengsel van propaan (C₃H₈) en butaan (C₄H₁₀) gas), benzine en diesel ontstaat koolstofdioxide (CO₂) en waterdamp, dat condenseert tot water; zie onderstaande reacties:
reactie met methaan gas: C₃H₈ + 5O_{2 uit de lucht} + vonk→ 3CO₂ (g) + 4H₂O (g) + energie,
reactie met butaan gas: 2C₄H₁₀ + 13O_{2 uit de lucht} + vonk→ 8CO₂ (g) + 10H₂O (g) + energie.
reactie met benzine: 2C₈H₁₈ + 25O_{2 uit de lucht} + vonk→  16CO₂(g)+ 18 H₂O (g)
reactie met diesel: 2C₁₄H₃₀ + 43O_{2 uit de lucht} + vonk→  28CO₂(g)+ 30 H₂O (g)
Echter bij de verbranding van LPG, benzine en diesel is de reactie meestal onvolledig en treden ook nevenreacties op. Door de hoge verbrandingstemperatuur reageert ook zuurstof uit de lucht met stikstof uit de lucht en worden distikstofoxide (N₂O = lachgas), en stikstofoxides (NO_y) gevormd. 
Omdat diesel altijd verontreinigd is met kleine hoeveelheden zwavel komt bij de verbranding van diesel zwaveloxide (SO₂) vrij.
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer
De uitlaatgassen, die door het verkeer worden uitgestoten, bevatten naast genoemde componenten een hoge concentratie stikstof en zuurstof uit de lucht dat niet gereageerd heeft. 
Bron: https://www.dieselnet.com/tech/emi_intro.php

Welke schadelijke stoffen in het uitlaatgas zijn geschikt om te meten?
Uit de emissiegetallen springen er drie getallen uit, namelijk koolstofdioxide (CO₂), stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂) en niet methaan houdende vluchtige koolwaterstoffen (NMVOS); een andere optie is het meten van fijnstof  (= Particulate Matter) met een deeltjes grootte van respectievelijk 10, 2,5 en 1 µm.  
Bron: https://www.clo.nl/indicatoren/nl0129-emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer
Uit publicaties blijkt dat de uitstoot / emissie van stikstofoxides (NO_y = NO en NO₂) een betrouwbaar meetpunt is voor de uitstoot van schadelijke stoffen via de uitlaatgassen door het verkeer.

Waarom wil de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur de uitstoot van schadelijke stoffen zelf meten?
In de provincie Gelderland zijn slechts een drietal meetstations die de uitstoot werkelijk meten. De overige data worden verkregen uit rekenmodellen, die gebaseerd zijn op het aantal voertuigen dat op de A50 rijdt. De gemeente Wijchen moet elk jaar opgeven hoeveel voertuigen per dag passeren en dit getal bepaald de emissiewaarde voor NOx en fijnstof.
Omdat er bijna uitsluitend met rekenmodellen gewerkt wordt, willen de leefbaarheidsgroepen van Hernen, Leur en Niftrik zelf de concentratie van stikstofdioxide (NO₂) gaan meten. De methode die gebruikt gaat worden, is een stikstofdioxide meting met behulp van Palmes buisjes; zie  https://www.samenmetenaanluchtkwaliteit.nl/palmes-diffusiebuisjes-passief-meten-aan-luchtkwaliteit
Er bestaan een aantal websites, die de metingen met betrekking tot fijnstof, roet en stikstofdioxide weergeven; zie onderstaande hyperlinks.
Bron: https://www.rivm.nl/monitoring-nsl 
Bron: https://www.nsl-monitoring.nl/viewer/
Bron: https://www.luchtmeetnet.nl/stations/gelderland/alle-gemeentes/PM25

De hyperlink ( https://samenmeten.rivm.nl/dataportaal/ ) geeft een aantal locaties weer van meetstations die gebruik maken van Palmes buisjes voor de meting van stikstofdioxide.

Waarom is de meting van fijnstof minder geschikt om de emissie van schadelijke stoffen door het verkeer in kaart te brengen?
Door de hoge achtergrond van fijnstof in heel Nederland is de bijdrage van het verkeer moeilijk te bepalen. Het meten van fijnstof berust op het meten van deeltjes van een bepaalde grootte (PM _{10 µm, 2,5 µm en 1 µm}). De meetwaardes zeggen dus uitsluitend iets over de deeltjesgrootte. Hoe kleiner de deeltjes hoe dieper deze in de longen van mens en dier kunnen binnendringen en des te groter de schadelijke gevolgen zijn.
Bron:  https://www.hartstichting.nl/risicofactoren/fijnstof#targetText=Schadelijke%20effecten&targetText=Ze%20brengen%20in%20de%20longen,die%20al%20vernauwde%20vaten%20hebben

Bron: https://www.rivm.nl/fijn-stof/ultrafijn-stof
Bron: https://www.atlasleefomgeving.nl/meer-weten/lucht/fijnstof
Bron: https://groene-rekenkamer.nl/fijnstof/

Wil je er meer van weten: https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/Dossier%20fijn%20stof.pdf

Maar dit is slechts een deel van de fijnstof problematiek. Fijnstof opgewekt door een kippenfarm is totaal verschillend met betrekking tot de samenstelling van fijnstof veroorzaakt door een bepaald type industrie of het verkeer. Fijnstof van het verkeer bevat aërosolen (aërosolen zijn zeer kleine waterdeeltjes met een grootte van 0,2 tot 200 µm) met hierin opgelost onder andere  stikstofoxides en zwaveloxides, roetdeeltjes (onverbrande resten uit fossiele brandstoffen), stofdeeltjes (in de vorm van methaan en Niet Methaan houdende Vluchtige kOolwaterStoffen (NMVOS) van uitlaatgassen en fijnstof die ontstaat bij slijtage van autobanden en remsystemen (met name remvoeringen).
Het zal duidelijk zijn dat de samenstelling van fijnstof een enorme diversiteit kent en dat daardoor ook de gezondheidsrisico’s verschillen. Echter om de chemische samenstelling van fijnstof te bepalen heb je dure meetapparatuur nodig en zelfs voor de meest geavanceerde meettechnieken blijkt het zeer complex om de samenstelling van fijnstof te bepalen.
Om deze reden is het meten van fijnstof gebaseerd op deeltjesgrootte geen goede indicator voor het wegverkeer.

De eerste NO2 metingen zijn in de maanden maart, april en mei uitgevoerd. Geïnteresseerden kunnen deze bij de leefbaarheidsgroep van Hernen en Leur opvragen of inzien en de gegevens zullen op een later tijdstip gepubliceerd worden.